25/05/2011
Scholen transformeren tot kennisorganisaties. Kennisorganisaties zijn lerende organisaties die in contact staan met de buitenwereld. Het organische karakter van deze nieuwe organisatievorm stelt nieuwe eisen aan de houding van onderwijsprofessionals.
De volgende vier houdingsaspecten van de moderne professional passen goed bij de lerende kennisorganisatie.
1. een onderzoekende houding
De moderne professional is meer geïnteresseerd in experimenteren en zoeken naar mogelijkheden dan in het kunnen oplepelen van pasklare antwoorden. Hij laat proefballonnetjes op, test zaken uit, kijkt vervolgens wat er gebeurt en beslist op basis van deze uitkomst wat hij behoudt. Daar waar dingen mislukken, analyseert hij wat hiervan de oorzaak is en kijkt of en hoe hij dat in de toekomst anders kan aanpakken. Dit betekent dat er fouten gemaakt mogen, nee fouten gemaakt moeten worden. Fouten hebben in dit opzicht minstens net zo veel betekenis als successen.
2. een flexibele houding
In de moderne school is het steeds moeilijker vast te houden aan vaste patronen, vastomlijnde plannen en heldere structuren. De werkelijkheid van de kennisorganisatie is hiervoor te ingewikkeld. Veelal zijn processen iteratief van karakter en beïnvloeden stakeholders elkaar wederzijds. Het is daarom belangrijk om op basis van de actualiteit snel aanpassingen of bijstellingen te kunnen verrichten. Soms vraagt de actuele situatie om een totaal andere aanpak. Een flexibele houding betekent dat je verworven inzichten moet kunnen loslaten als dat nodig is, als de situatie daarom vraagt of als ontwikkelingen plotseling anders zijn dan vroeger. Stokpaardjes zijn in een kennisorganisatie dan ook dodelijk.
3. onzekerheid kunnen verdragen
Er zal altijd een bepaalde mate van onzekerheid blijven. Beslissingen kunnen overruled worden, het team is altijd afhankelijk van andere partijen, projecten kunnen van het ene op het andere moment volledig uit de klauwen lopen of van koers veranderen. De professional moet zich door dit soort onzekerheid niet uit het lood laten slaan. In een moderne kennisorganisatie zijn dit ontwikkelingen die er bij horen.
4. feedback zoekende, evaluerende houding
Experimenteren betekent niet lukraak ad hoc uitvoeren. Het is veeleer een best shot wagen en vervolgens heel goed bekijken hoe dit uitpakt in de praktijk. Evalueer tussenresultaten, bespreek de voortgang met stakeholders, analyseer evaluatiecijfers , vraag feedback aan collega’s. Op deze manier kan het bijstellen gerichter gebeuren. Het helpt hierbij om de evaluaties te koppelen aan de visie of doelstelling om te kunnen bepalen wat de afstand is en hoe deze overbrugd kan worden.