Op 17 april 2018 vond dag 2 van de basisleergang onderwijskundig leiderschap plaats. Waar in dag 1 de nadruk lag op verbeteren en veranderen, ook wel 1e orde verbeteren en 2e orde veranderen genoemd, lag in dag 2 de nadruk op 3e orde vernieuwen aldus Boonstra (2018).
Anders dan mogelijk doet vermoeden, gooit men het goede niet overboord op weg naar vernieuwing. Wel beslaat een vernieuwing een groter gebied dan een verbetering of verandering. Bij verbeteren kan gedacht worden aan het verhogen van de kwaliteit van een bestaand onderdeel, zoals het verbeteren van de vraagstelling bij toetsing. Bij veranderen kan gedacht worden aan het veranderen van de manier van toetsen, bijvoorbeeld toetsen binnen een gesimuleerde of echte praktijkomgeving in plaats van op papier. Bij een innovatie of vernieuwing wordt gedacht aan een totale verandering. Naast het vernieuwen van de manier van toetsen zou dit ook betekenen dat het bijbehorende onderwijs, inhoudelijk en de manier van onderwijzen, vernieuwd wordt. Het betreft daarmee een totale vernieuwing van het curriculum of bijvoorbeeld het ontwikkelen van een nieuwe opleiding.
Praktische handreikingen
De onderwijskundig leider kreeg op dag 2 handreikingen om succesvol leiding te geven aan dit laatste type, vernieuwen in de 3e orde. Er werden enkele veranderkundige modellen besproken en hiermee werd praktisch geoefend. Verschillende, dynamische werkvormen werden hierbij ingezet.
Deelnemers zeiden hierover: ‘Het beste onderdeel was wel het in de praktijk brengen van de theorie in gesprekken met medecursisten, onder goede begeleiding van de cursusleiders!’
Spreekt iedereen dezelfde taal?
Het dynamische innovatiemanagement kompas van de onlangs gepromoveerde trainer Remco Coppoolse (2018) gaf inzicht in innovatieprocessen en de iteratie die dit doormaakt. Ook werd hierbinnen duidelijk gevisualiseerd, besproken en herkend waar stagnatie kan ontstaan. 
Als beelden/ gedachten over de vernieuwing tussen de verschillende afdelingen en personen niet met elkaar corresponderen dan ontstaat stagnatie. Na stagnatie kan de boel weer op gang komen door even terug te gaan in het dynamische kompas (Coppoolse, 2018).
Heel verhelderend werd de besluitvorming bij onderwijsinnovaties met behulp van het tekenen van rich pictures. Dit werd gekoppeld aan de invloed hiervan op het dynamische innovatieproces.
Iedereen ging naar huis met een concrete formulering van wat hij morgen anders gaat doen in zijn praktijk als onderwijskundig leider.
Deelnemers zeiden hierover: ‘De groepssamenstelling was goed. Ervaring uitwisselen tussen verschillende onderwijskundig leiders van verschillende hoge scholen is heel prettig.’
Wilt u uw kennis en vaardigheden als onderwijskundig leider verder ontwikkelen? Kijk dan op www.onderwijs.pro/opleidingen
Op 18 september en 30 oktober 2018 vindt de volgende basisleergang onderwijskundig leiderschap plaats.
Literatuur:
Boonstra, J. (2018).Verbouwen, verhuizen of op avontuur. Geraadpleegd op 1 mei 2018, van http://www.jaapboonstra.nl/blog/verbouwen-verhuizen-of-op-avontuur/
Coppoolse, R. (2018). Werkregels voor innovatiemanagers. Vernieuwingen in het hoger beroepsonderwijs in een versnelling (Proefschrift). Geraadpleegd via http://leidersonderwijsinnovatie.hu.nl/wp-content/uploads/2018/03/Remco-Coppoolse-thesis-complete-pdf.pdf