20/05/2011
Voor alle werkzaamheden in een professionele, lerende kennisorganisatie geldt dat samenwerken tussen meerdere partijen steeds meer centraal komt te staan. Samenwerking om processen op elkaar af te stemmen, samenwerking tussen beleid (staf) en uitvoering, samenwerking tussen verschillende stafafdelingen, samenwerking met aanpalende ROC’s, universiteiten en andere relevante kennisinstellingen, samenwerking met ingehuurde dienstverleners en samenwerking tussen de verschillende organisatielagen van de kennisinstelling.Om het belang van samenwerking aan te geven, spreek ik liever over comakership. Onder comakership versta ik een intensieve wederkerige afhankelijkheidsrelatie tussen meerdere partijen (waaronder de klant of eindgebruiker)
eigenaarschap
Als partners wederkerig afhankelijk van elkaar zijn, zien alle partijen het belang van het eindresultaat van hun samenwerking in en voelen zich hiervoor eigenaar. De individuele comaker is vervolgens verantwoordelijk voor (eigenaar van) zowel zijn eigen bijdrage aan het geheel als verantwoordelijk voor (eigenaar van) het geheel. Hij ligt er dus bij wijze van spreken van wakker als het einddoel niet gehaald dreigt te worden; ook al ligt de oorzaak hiervan buiten zijn eigen invloedssfeer. Hij zal dan ook vanuit dit eigenaarschap alles in het werk stellen om dat te voorkomen. Hij zal collega’s aanspreken, ondersteuningsvoorstellen doen, de problemen in het team agenderen en het eventueel hoger op gaan zoeken als dit alles geen resultaat heeft. Dit doet hij zoals gezegd ook als de problemen buiten zijn directe individuele verantwoordelijkheid vallen. Hij voelt het vanuit dit gezamenlijke egenaarschap als zijn plicht in actie te komen als het einddoel dreigt te mislukken. Hierdoor houden alle partijen elkaar scherp en worden voortdurend oplossingen gevonden voor ontstane problemen. De organisatie wordt hiermee langzamerhand een lerende, zichzelf ontwikkelende organisatie. Comakership betekent dus duidelijk niet “gedeelde verantwoordelijkheid = geen verantwoordelijkheid”, maar wel “gedeelde verantwoordelijkheid = mijn verantwoordelijkheid”.
Wanneer een werkzaamheid dreigt te stoppen omdat een van de partijen niet goed de rol van comaker speelt, zal er alles aan gedaan moeten worden om deze partij alsnog in deze rol te
krijgen. Comakership is hiermee intensiever dan de normale samenwerking waarbij, vaak vanuit verschillende deelbelangen, verantwoordelijkheden worden verdeeld en iedere partij alleen op hun eigen onderdeel en niet op het eindresultaat kan worden aangesproken.
toegevoegde waarde van de comakers
Bij comakership is het van belang je partners te selecteren op grond van toegevoegde waarde (bijvoorbeeld expertise, rol of een bepaald (gebruikers/klant)perspectief en daarmee bewust op zoek te gaan naar de sterke punten van elke partner. Comakership is daarmee ook iets anders dan polderen waarbij vaak iedereen over alles meepraat. Ook is het anders dan vormen van samenwerking waarbij teams worden samengesteld op basis van hun functie.
studenten betrekken
Comakership betekent ook dat de klant of de gebruiker intensief betrokken wordt bij de productontwikkeling. Het niet waarderen van producten door de klant (b.v. het niet waarderen van een curriculumonderdeel door de student of het niet waarderen van een projectresultaat door de eindgebruiker of opdrachtgever) betekent dat de comakershiprelatie gefaald heeft. De waardering van de klant voor het eindproduct is, naast de kwaliteit van het resultaat, dan ook een belangrijk prestatiecriterium. De kenniswerkers zullen dan ook steeds goed moeten weten wat de behoeften van deze klanten zijn, hetgeen ze dwingt de klant, i.c. de student, intensiever en in een vroeger stadium te betrekken. Nog beter is het om de klant als partner in de samenwerking mee te nemen.
de klant helpen behoeften te articuleren
Comakership betekent niet dat de klant vraagt, en het team draait. Ook dat is geen wederkerige afhankelijkheid. Ook de kenniswerkers hebben namelijk vanuit hun professionaliteit
en expertise een belangrijke stem in het uiteindelijke resultaat. Het betekent wel dat de kenniswerkers de klanten helpen bij het formuleren van goede opdrachten en wensen. Bij ad-hoc opdrachten of tegenstrijdige wensen van partijen moet de kenniswerker, vanuit zijn expertise, inhoudelijk tegengas bieden en de vaagheid danwel tegenstrijdigheid expliciteren, adresseren en oplossen.
Paul van Deursen