Eerste ervaringen interne audits Christelijk Scholengemeenschap Groningen

16/02/2015

Kwaliteit is een beladen begrip in het voortgezet onderwijs. Het begrip is ooit overgewaaid vanuit de industrie en tot op de dag van vandaag nog te veel gekleurd door het beheersingsparadigma.

Als we echter kwaliteit ook durven bekijken vanuit de menselijke maat, zien we een verdieping ontstaan. Naast het voldoen aan eisen (beheersing/ systeemwereld), wordt werken aan kwaliteit dan namelijk ook iets dat bij professionals een “gevoelige snaar raakt” en bijdraagt aan de kwaliteit van leven, leren en werken in de school.

We hebben bij de Deursen Onderwijsgroep inmiddels al veel ervaringen opgedaan in het VO. We ondersteunen al jarenlang bestuur en management van verschillende scholen bij het versterken van leeropbrengsten en onderwijsprocessen. We adviseren, ondersteunen, begeleiden en faciliteren uitwisseling en kennisdeling gericht op verbetering van de onderwijskwaliteit. En daar hebben we een belangrijk middel voor: de interne audit. We hebben hiervoor gekozen omdat we voor, tijdens en na een audit verschillende zich versterkende processen in de school zien ontstaan:

  • Verhoging van de betrokkenheid binnen de gehele school (vaak met meerdere vestigingen) op elkaars onderwijs en de kwaliteit ervan.
  • Versterking van de consistente relatie tussen de missie / visie van de school, het schoolplan en de uitwerking daarvan in de verschillende onderwijs- en vakteams.
  • Wezenlijke terugkoppeling uit de teams voor het sturen op de ontwikkeling van de school.
  • Versterking van de mogelijkheden om actief een bijdrage te leveren aan de verbetering van de eigen onderwijskwaliteit.
  • Verbeteren van de professionele cultuur die wezenlijk is voor goede kwaliteitszorg: het aanspreken van elkaar op kwaliteit, het expliciteren van en verantwoorden over onderwijskwaliteit en het formuleren van eigen professionele eisen en normen.

Het doel van een interne audit is om vanuit verschillende peer-reviews (zowel op les-, organisatorisch-  als bestuurlijk niveau) een beeld te creëren van de stand van zaken van de belangrijkste onderwijsaspecten (zoals OGW, didactisch beleid, differentiatie) van de school. Op die manier wordt inzichtelijk waar de plus- en waar de verbeterpunten liggen. De school houdt zichzelf een spiegel voor m.b.t. haar onderwijskwaliteit. Met de bevindingen, conclusies en verbetervoorstellen van de audit in de hand, kan elke school deze inbouwen in haar bestuurlijke cyclus om vandaaruit hieraan systematisch verder te werken.

De praktijk

Inmiddels hebben we ervaring opgedaan in Arnhem, Velp, Zutphen, Elst en Groningen. Zowel binnen als tussen scholen wordt hier jaarlijks geaudit. Hieronder willen wij, ter illustratie, het Groningse traject schetsen. Het Christelijk Scholengemeenschap Groningen is dit schooljaar gestart met interne audits voor drie van haar zes vestigingen. Binnen het CSG is besloten om de interne audits jaarlijks terug te laten keren.Medewerkers krijgen een auditorentraining waarin ze worden geschoold als intern deskundige op het gebied van onderwijskwaliteit. Ze leren op betrouwbare wijze informatie in te winnen en als waarderend onderzoeker te oordelen hoe het in de onderwijspraktijk werkelijk gaat en wat er werkelijk speelt. Een auditor van de ene vestiging bezoekt vervolgens een collega-vestiging elders binnen de scholengemeenschap. Er vinden auditbezoeken plaats door de interne audit-commissie, bestaande uit docenten en vestigingsleiders. Het is goed om te noemen dat vestigingsleiders actief in de audits worden betrokken (zij worden ook getraind) omdat zij in een later stadium een belangrijke rol spelen bij de scholengemeenschap-brede bespreking (samen met het bestuur) van de conclusies en de implementatie van de verbetervoorstellen. De combinatie van docenten en leidinggevenden is ook van belang voor de versterking van de verbetercultuur die het gevolg is van dit traject.
Een auditdag bij CSG bestaat uit lesbezoeken, een gesprek met leerlingen, met het docententeam, met de vestigingsleiding en wordt afgerond met een presentatie van de eerste bevindingen van het auditteam. Daarna schrijft de auditcommissie haar bevindingen op in een auditrapportage. De vestigingsleiding verwerkt de conclusies van dit rapport en de hieruit voortkomende verbeteracties vervolgens in het schoolplan en / of jaarplan.

Eerste bevindingen uit het CSG

Inmiddels zijn de eerste audit-dagen achter de rug en kunnen eerste conclusies getrokken worden.

  • Het management speelt een cruciale rol. Zij laten aan onderwijsteams weten dat het hen menens is echte onderwijskwaliteit te onderzoeken en daar serieus, ook na een audit, werk van te maken. In de afstemming tussen het bestuur en de directie is daar dan ook expliciet aandacht aan besteed en zijn hierover afspraken gemaakt. Dit gebeurt in de professionele dialoog tussen het bestuur  en de schoolleiding. Zij delen ervaringen en expertise en maken geformaliseerde afspraken in het managementcontract en het schoolplan.
  • De informatie over onderwijskwaliteit die door de audits naar boven is gekomen, wordt als wezenlijk beschouwd. Het betreft zowel inhoudelijke informatie (welke onderdelen van ons onderwijsbeleid lopen goed en minder goed? ), maar ook informatie over de mate waarin beleid systematisch is geïmplementeerd (kan en wil iedereen wel uit de voeten met het beleid?) en de beoogde effecten heeft bereikt (PDCA). Deze informatie wordt dan ook direct ingezet voor de verdere ontwikkeling van de school.
  • De medewerker kwaliteitszorg van de school krijgt een andere rol. Naast het adviserende werk krijgt zij een begeleidende en informerende rol tijdens het gehele auditproces.

Wanneer het hele proces achter de rug is kunnen de effecten op het werk van docenten worden beschreven. Dat volgt in een later blog.

Harry Vos,  Deursen Onderwijsgroep, senior adviseur.

Meer weten over dit traject? Bel of mail me dan: Harry Vos 06-21863211, harry@deursenonderwijsgroep.nl

 Wilt u weten of een dergelijk traject ook iets voor uw school zou kunnen zijn, neem dan contact op met Paul van Deursen, 06-22686316, paul@deursenonderwijsgroep.nl of Harry Vos. Wij komen graag langs voor een vrijblijvend gesprek.

24 maart, 2017

door Onderwijs.pro