Doen we de goede dingen? het belang van een visie

16/03/2011

Hoewel het woord vaak misbruikt wordt, begint elk onderwijsproject naar mijn mening met een visie. Een citaat van de meester himself: Johan Cruijff,  illustreert goed de noodzaak van zo’n visie: “ik heb een verschrikkelijke hekel aan iemand die beweegt, maar niet weet waar naartoe”.

Maar ook in Alice in wonderland wordt over visie gesproken:

Kunt u me ook vertellen welke kant ik nu op moet?
Dat hangt er vanaf waar je heen wilt, zei de kat
Dat maakt me niet zoveel uit, zei Alice
Dan maakt het ook niet uit welke kant je opgaat zei de kat.

Een goede visie heeft vele functies:

  • het geeft richting,
  • bindt het team,
  • kanaliseert de energie,
  • draagt er toe bij dat het team gefocust blijft op de hoofdtaak,
  • schept kaders en daarmee ruimte voor samenwerking,
  • is het anker voor besluiten en
  • motiveert.

Het team weet waar ze naar toe gaat en waar ze mee bezig is. Het team is gericht bezig.

Het is niet alleen van belang de visie goed met elkaar te bespreken, maar deze visie vervolgens ook keer op keer naar elkaar uit te dragen. De visie moet niet alleen geformuleerd worden, maar ook tot leven gebracht worden, geoperationaliseerd worden, van acties voorzien worden, naar buiten uitgedragen worden. Het hele doen en laten van het team wordt zo doordrenkt van de visie; de teamleden internaliseren de visie. Hierdoor wordt het een levend verhaal. Het wordt “ons verhaal”.

Een inspirerende visie die ik onlangs ben tegengekomen bij een van de HBO-opleidingen waarvoor ik de Kritische Reflectie schreef, is;

“Ons nieuwe curriculum moet inhoudelijk in de pas lopen met de laatste ‘state of the art’ in ons vakgebied. Het nieuwe curriculum zal o.a. een breed inhoudelijk fundament kennen en de diverse inhoudelijke onderwerpen van ons vakgebied volledig integreren. De inhoud van ons vakgebied, en niets anders, wordt in het nieuwe curriculum, en de organisatie die we hieromheen bouwen, leidend. Dit betekent ook dat onze nieuwe organisatie geschikt is voor kenniscirculatie (bv door de organisatie te bouwen rond kennisgroepen), dat onze docenten didactisch maar vooral ook inhoudelijk uitstekend geëquipeerd zijn en allemaal beschikken over een relevant, uitgebreid extern netwerk”.

Kijk, zo’n visie geeft richting.

Wanneer het team in haar visie duidelijk heeft gemaakt wat het wil bereiken, komt het er op aan dit einddoel concreter te formuleren. Behalve Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden, is het hierbij vooral ook van belang met elkaar af te spreken aan welke kwaliteitscriteria het resultaat moeten voldoen. Bovenstaande visie werd bijvoorbeeld als volgt uitgewerkt.

Per september 2012 voeren wij  geleidelijk een nieuw curriculum in, te beginnen met leerjaar 1, dat aan de volgende kwaliteitscriteria voldoet:

  • Er wordt rekening gehouden met de voor ons relevante nationale als internationale richtlijnen;
  • Evaluaties vanuit de WerkVeldCommissie, BeroepenVeldCommissie, het stageveld en studenten zijn in aantoonbaar verwerkt;
  • Het nieuwe curriculum is Competentiegericht en is een correcte vertaling van ons didactisch model (CGO);
  • Het curriculum is geschikt voor 90% van de studenten, waarbij voor zowel excellente studenten als studenten die extra ondersteuning vragen, andere routes mogelijk zijn;
  • Inhoudelijk worden de onderwerpen X, Y en Z verstevigd en worden de onderwerpen A, B en C verbreed.
  • Evidence Based Practice (EBP) wordt verder uitgebouwd;
  • De aansluiting met de (professional) master programma’s wordt beter;
  • De samenwerking met het kenniscentrum wordt intensiever;
  • Het curriculum past in het flexibiliseringbeleid van onze school.
  • De gehele opleiding bestaat uit 240 EC, verdeeld over 16 blokken van 15 EC;
  • Er wordt gewerkt met onderwijsmodules van 5 EC;

Natuurlijk volgen hierna nog enkele concretiseringsslagen, net zo lang tot elk teamlid precies weet wat hij aan dit nieuwe curriculum bijdraagt, aan welke kwaliteitscriteria dat moet voldoen, wanneer (tussen)producten worden opgeleverd enz. In een latere blog zal ik op deze verdere uitwerking nader ingaan. Voor nu is van belang dat al deze vervolgstappen min of meer logisch volgen uit de visie. Professionaliteit begint dus naar mijn mening met een goede visie.

Paul van Deursen

24 maart, 2017

door Onderwijs.pro